Οι 5 χρυσοί κανόνες για την ασφαλή συντήρηση τροφίμων στην κουζίνα σας.
Η προστασία όσων καταναλώνουν τρόφιμα από την κουζίνα μας είναι αδιαπραγμάτευτη, τόσο από αγάπη όσο και από υποχρέωση απέναντί τους. Οι προφυλάξεις που πρέπει να παίρνουμε αφορούν την ίδια την προμήθεια των τροφίμων, την προσεκτική προετοιμασία τους και το κατάλληλο μαγείρεμα, καθώς και την ορθή συντήρησή τους μέχρι την τελική κατανάλωση.
Παρακάτω θα βρείτε τους πέντε χρυσούς κανόνες που εφόσον τους ακολουθήσετε θα σας βοηθήσουν να εξασφαλίσετε ότι τα ωμά ή μαγειρεμένα σας τρόφιμα θα συντηρούνται σωστά και ότι θα είναι ασφαλή όταν θα καταναλωθούν.

1) Αναγνωρίστε τις τροφές υψηλού κινδύνου

Η ανάπτυξη των παθογόνων βακτηρίων ευνοείται σε κάποιες τροφές σε σχέση άλλες.
Τροφές υψηλού κινδύνου είναι οι εξής:
  • Ωμό και μαγειρεμένο κρέας, ειδικά κοτόπουλο, γαλοπούλα και πουλερικά, και οι παρασκευές που περιλαμβάνουν αυτά.
  • Γαλακτοκομικά προϊόντα και προϊόντα που περιέχουν αυτά, όπως επιδόρπια γιαούρτια, τάρτες τυριών, παραδοσιακές πίτες, cheese cake κ.α.
  • Αυγά και τρόφιμα που τα εμπεριέχουν, ομελέτες, μαγιονέζα.
  • Αλλαντικά
  • Θαλασσινά
  • Μαγειρεμένο ρύζι και ζυμαρικά
  • Έτοιμες σαλάτες όπως τυροοσαλάτα, τζατζίκι, μελιτζανοσαλάτα κ.α.
  • Έτοιμες κομμένες φρουτοσαλάτες
  • Έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα όπως σάντουιτς, πίτσα, πίτες, γλυκά που περιέχουν ένα ή περισσότερα από τα παραπάνω
Σημαντικό είναι επίσης, να αναγνωρίσετε και τις ομάδες του πληθυσμού που είναι πιο ευάλωτες στις τροφικές δηλητηριάσεις σε σχέση με άλλες, και αν αυτές συμπεριλαμβάνονται στην οικογένειά σας ή στους καλεσμένους σας. Στις ευπαθείς ομάδες ανήκουν οι έγκυες, τα μικρά παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι καρκινοπαθείς, άτομα με χρόνιες παθήσεις. Οπότε και θα πρέπει να δίδεται ιδιαίτερη προσοχή στην προετοιμασία, στο ψήσιμο, στο σερβίρισμα και βέβαια στην αποθήκευση τροφίμων που προορίζονται για άτομα που ανήκουν σε κάποια από τις παραπάνω ομάδες.

2) Αποφύγετε τις θερμοκρασίες στη «ζώνη κινδύνου»

Στις τροφές υψηλού κινδύνου, αποφύγετε την «ζώνη κινδύνου» που είναι οι θερμοκρασίες ανάμεσα στους 5°C και στους 60°C. Δεν θα πρέπει να παραμείνουν ευπαθή τρόφιμα σε αυτές τις θερμοκρασίες για παραπάνω από δύο ώρες.
Εάν θέλετε να αποθηκεύσετε μαγειρεμένο φαγητό θα πρέπει να περιμένετε να κρυώσει τόσο  ώστε να μην υπάρχουν υδρατμοί, έπειτα θα το σκεπάσετε αεροστεγώς και θα το ψύξετε αμέσως στην συντήρηση του ψυγείου. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσετε να αποφύγετε τις θερμοκρασίες της «επικίνδυνης ζώνης» (5°C-60°C).
Σε καλές συνθήκες, ένα μαγειρεμένο τρόφιμο μπορεί να αποθηκευτεί στο ψυγείο για λίγες ημέρες, εάν όμως επιθυμείτε να το διατηρήσετε για περισσότερο καιρό τότε το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να το καταψύξετε αφότου έχει μαγειρευτεί και έπειτα ψυχθεί στη συντήρηση.
Εάν θέλετε να διατηρήσετε τα τρόφιμα ζεστά, τότε διατηρήστε τα σε θερμοκρασίες άνω των 60°C, μακριά δηλαδή από την «επικίνδυνη ζώνη». Σε θερμοκρασία δωματίου μπορείτε να τα διατηρήσετε μόνο δύο μέχρι το πολύ τέσσερις ώρες, αναλόγως το είδος του φαγητού και την εξωτερική θερμοκρασία. Αν χρειάζεται να κρατήσετε τα τρόφιμα εκτός ψυγείου για περισσότερη ώρα, χρησιμοποιήστε κάποιο ισοθερμικό δοχείο ή τσάντα.

3) Προετοιμάστε σωστά τα τρόφιμα για συντήρηση

Τυλίξτε ή σκεπάστε το φαγητό για να αποφύγετε την απώλεια υγρασίας και γεύσης. Τοποθετήστε τα τρόφιμα σε καθαρά, αβαθή καλυμμένα δοχεία. Οι μεγάλες μερίδες φαγητού ψύχονται πιο σύντομα εάν χωριστούν σε μικρότερες μερίδες ή τοποθετηθούν μέσα σε ρηχά σκεύη.
Μην τοποθετείτε μεγάλες ποσότητες ζεστού φαγητού μέσα στο ψυγείο, γιατί θα προκαλέσετε άνοδο της εσωτερικής θερμοκρασίας του. Αφήστε το φαγητό να κρυώσει για λίγο σε θερμοκρασία δωματίου (μην ξεχνάτε ότι τα μαγειρεμένα φαγητά πρέπει να τοποθετούνται στο ψυγείο εντός δύο ωρών από τη στιγμή του σερβιρίσματος).
Να αποθηκεύετε πάντα τα μαγειρεμένα τρόφιμα ξεχωριστά από τα ωμά, ειδικά το ωμό κρέας, τα πουλερικά και τα θαλασσινά. Τοποθετήστε το ωμό κρέας και τα πουλερικά στο κάτω μέρος του ψυγείου για να αποφύγετε τυχόν υγρά που μπορεί να πέσουν από αυτά στα υπόλοιπα τρόφιμα. Βεβαιωθείτε πως όλα τα τρόφιμα είναι καλυμμένα και καλά κλεισμένα.

4) Τοποθετήστε κάθε είδος τροφίμου στην κατάλληλη θέση του ψυγείου

Η σωστή θερμοκρασία ενός ψυγείου είναι 5 βαθμοί Κελσίου (5°C) στο μεσαίο ράφι. Ωστόσο, η θερμοκρασία δεν είναι ομοιόμορφη σε ολόκληρο το εσωτερικό του ψυγείου. Αξιοποιώντας τις διαφορές της θερμοκρασίας, μπορείτε να εξασφαλίσετε τη βέλτιστη αποθήκευση των τροφίμων.
Το πιο ψυχρό σημείο στο ψυγείο είναι το χαμηλότερο ράφι, πάνω στα συρτάρια που χρησιμοποιούνται για τα λαχανικά (2°C). Εκεί θα πρέπει να τοποθετούνται το νωπό κρέας και το ψάρι.
Τα αβγά, τα γαλακτοκομικά, τα αλλαντικά, τα αποφάγια, τα κέικ και τα προϊόντα που φέρουν την επισήμανση «Διατηρείται στο ψυγείο μετά το άνοιγμα» αποθηκεύονται στα μεσαία ράφια (4-5°C) και στο ψηλότερο ράφι (8ο°C). Τα συρτάρια που βρίσκονται χαμηλά στο ψυγείο (που έχουν θερμοκρασία ως 10°C) προορίζονται για λαχανικά και φρούτα που μπορεί να χαλάσουν σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. Τα ντουλαπάκια ή τα ράφια στην πόρτα του ψυγείου είναι οι περιοχές με την υψηλότερη θερμοκρασία (10-15°C) και προορίζονται για προϊόντα που χρειάζονται ελαφρά ψύξη, όπως ποτά, μουστάρδα και βούτυρο.

5) Διατηρήστε το ψυγείο σας «σε φόρμα»

Μη γεμίζετε υπερβολικά το ψυγείο σας. Εάν είναι γεμάτο σε σημείο να μην υπάρχει χώρος ανάμεσα στα είδη, ο αέρας δεν μπορεί να κυκλοφορήσει, γεγονός που επηρεάζει την κατανομή της θερμοκρασίας. Εάν αφήσετε να συσσωρευτεί πάγος, το ψυγείο σας δεν θα λειτουργεί αποδοτικά. Επιπλέον, όταν δημιουργείται πάγος, μειώνεται ο διαθέσιμος χώρος. Κάνετε τακτικά απόψυξη του ψυγείου σας χρησιμοποιώντας ζεστό νερό με λίγο ξύδι για να απομακρύνετε τις οσμές.
Έχετε υπόψη ότι ορισμένα τρόφιμα δεν χρειάζονται ψύξη (η ψύξη μπορεί ακόμη και να υποβαθμίσει την ποιότητά τους), όπως π.χ. τα εξωτικά φρούτα, οι ντομάτες, τα φασολάκια, τα αγγούρια και τα κολοκυθάκια. Το ψωμί μπαγιατεύει γρηγορότερα μέσα στο ψυγείο. Τα φρούτα και τα λαχανικά που χρειάζονται ωρίμανση πρέπει να διατηρούνται σε θερμοκρασία δωματίου.
Το καλοκαίρι ο διακόπτης της θερμοκρασίας πρέπει να ρυθμίζεται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με τον χειμώνα. Να βεβαιώνεστε ότι η πόρτα του ψυγείου είναι πάντοτε καλά κλειστή. Ανοίγετε την πόρτα μόνον όταν είναι αναγκαίο και για όσο το δυνατόν μικρότερο χρονικό διάστημα.
Εφαρμόστε τον κανόνα της κατά προτεραιότητα κατανάλωσης των παλαιότερων τροφίμων. Όταν αποθηκεύετε τρόφιμα, να τοποθετείτε τα είδη που αγοράσατε πρόσφατα πίσω από εκείνα που βρίσκονται ήδη στο ψυγείο. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλίσετε ότι θα καταναλώσετε τα τρόφιμα πριν από την ημερομηνία λήξης τους ή προτού χαλάσουν, μειώνοντας την ποσότητα των τροφίμων που πρέπει να πεταχτούν.
Μην ξεχνάτε ότι τα τρόφιμα διατηρούνται με ασφάλεια στο ψυγείο μόνον για όσο διάστημα αναφέρεται στην ετικέτα τους. Εάν έχετε αμφιβολίες για κάποιο τρόφιμο ή για το διάστημα παραμονής του στο ψυγείο, πετάξτε το. Σημαντική βοήθεια μπορεί, επίσης, να σας προσφέρει ένα θερμόμετρο ψυγείου για να βεβαιώνεστε ότι το ψυγείο σας είναι πάντοτε σε ασφαλή θερμοκρασία.
Εάν θέλετε να επιμηκύνετε το χρόνο παραμονής των τροφίμων στην ψύξη ή στην κατάψυξη, η αεροστεγής φύλαξη τροφίμων σε κενό αέρος αποτελεί μια πολύ καλή λύση που πλέον προσφέρεται και για νοικοκυριά, εξασφαλίζοντας ποιότητα τροφίμων και οικονομία.
#ΚΟΥΖΙΝΑ